πιάνω

πιάνω
Προφορά

Ετυμολογία
πιάνω μεταγενέστερη ελληνική πιάνω, από το ἐπίασα, αόρ. του δωρ. πιάζω

Ερμηνεία
└ρήμα┘ πιάνω

✦ παίρνω κάτι με το χέρι και το κρατώ, αδράχνω: τον έπιασε από το μπράτσο
✦ αγγίζω: μην το πιάνεις, είναι μολυσμένο
✦ εισπράττω: πιάσε αυτά τα λίγα
✦ φρ. τα πιάνω, δωροδοκούμαι
✦ συλλαμβάνω, τσακώνω: τον κυνήγησαν, μα δεν κατάφεραν να τον πιάσουν – πιάστηκε ο κλέφτης – τους έπιασαν επ’ αυτοφώρω
✦ (μτφ. ) παίρνω κάποιον ιδιαιτέρως, τον σταματώ για να του μιλήσω: έπιασε τον υπουργό την ώρα που έβγαινε από το γραφείο του
✦ φρ. δεν πιάνεται, είναι απλησίαστος, απρόσιτος
✦ προφταίνω, προλαβαίνω· (κ. μτφ.): τώρα πού τον πιάνεις; είναι ασυναγώνιστος
✦ καταλαμβάνω: πιάσανε τα στενά – τα περάσματα και παραφύλαγαν
✦ νοικιάζω: πιάσανε καινούριο διαμέρισμα
✦ (μτφ. ) κυριεύω, κατέχω: τον έπιασε τρέλα – το παράπονο
✦ φρ. τον έπιασε το κεφάλι του – η καρδιά του – η κοιλιά του, άρχισαν να πονούν – τον έπιασαν τα νεύρα του, κυριεύτηκε από νευρική έξαψη
✦ (μτφ. ) επιδρώ, επενεργώ: δεν τον έπιασε το φάρμακο – φρ. τον πιάνει το κρασί, μεθά εύκολα – τον πιάνει η θάλασσα, του προκαλεί ναυτία – τον έπιασε ο ήλιος, του μαύρισε το δέρμα
✦ επιχειρώ: πιάσανε πόλεμο
✦ αρχίζω: έπιασε δουλειά στο εργοστάσιο – πιάσανε το χορό – την κουβέντα
✦ (για φυσικά φαινόμενα) εκδηλώνομαι, ξεσπώ: έπιασε βροχή – κρύο – φορτούνα
✦ (για μεταφορικά μέσα) προσεγγίζω, περνώντας σταματώ: το καράβι πιάνει εδώ κάθε τρεις μέρες
✦ πετυχαίνω το σκοπό μου, έχω το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: δεν πιάσανε τα παρακάλια του – τα μέσα που έβαλε – φρ. πιάνει τόπο, ωφελεί – δεν έπιασε, απέτυχε ή αστόχησε
✦ (για φυτά) ριζοβολώ: δεν έπιασε ο σπόρος
✦ (για φαγητά) τσικνίζω, αρχίζω να καίομαι
✦ (μέσ.) πιάνομαι, κρατιέμαι από κάπου
✦ μπλέκομαι, σκαλώνω: πιάστηκε στο κάγκελο
✦ συμπλέκομαι, καβγαδίζω: το αποτέλεσμα της συζήτησης ήταν να πιαστούνε για καλά
✦ παθαίνω παράλυση ή αγκύλωση, μουδιάζω: πιάστηκε το πόδι της
✦ αποκτώ δύναμη ή περιουσία: φρ. πιάστηκε, έχει κάνει αρκετά λεφτουδάκια
✦ υπολογίζομαι: φρ. αυτό δεν πιάνεται, δεν ισχύει, δεν περιλαμβάνεται στα συμφωνημένα